Tên tuổi của ông gắn liền với sự ra đời và phát triển của ngành công nghiệp ô tô. Henry Ford được mệnh danh là ông vua xe hơi của nước Mỹ. Tập đoàn xe hơi Ford ngày nay vẫn là một trong những tập đoàn sản xuất xe hơi lớn nhất thế giới với hàng triệu xe xuất xưởng mỗi năm và doanh thu lên tới hàng trăm tỉ USD.
Trải qua nhiều biến cố thăng trầm cùng nền kinh tế, tập đoàn xe hơi Ford hiện vẫn đang là một trong những tập đoàn công nghiệp quan trọng bậc nhất của nước Mỹ. Cổ phiếu của tập đoàn là một trong những cổ phiếu tham gia thị trường chứng khoán lâu đời nhất, ổn định nhất. Từ hai chục năm nay các thành viên dòng họ Ford danh giá không còn trực tiếp nắm quyền quản lý tập đoàn như trước. Thế nhưng trong phòng truyền thống của tập đoàn, trong các lễ kỷ niệm, người ta không bao giờ quên nhắc tên đến gia đình này mà tiêu biểu là Henry Ford.
Không chỉ vậy, Henry Ford được nhắc đến như một thiên tài kỹ thuật đồng thời là một nhà quản lý công nghiệp tài ba.
Nổi tiếng từ bé
Henry Ford là con trai cả của một nông dân có nguồn gốc từ Aixơlen sang nhập cư ở Mỹ từ những năm đầu của thế kỷ 19. Ông sinh năm 1863 và là con trai đầu trong số 6 người con của ông bà William Ford. Cậu bé Henry ngay từ nhỏ đã tỏ ra vô cùng hiếu động và thường xuyên bị chê mắng là nghịch ngợm.
Sống trong gia đình nông dân, nhưng Henry chẳng tỏ ra chút thích thú và gắn bó với ruộng vườn hay gia súc. Trái lại, cậu lại rất tò mò về các loại thiết bị, máy móc. Ông bà Ford nhiều lúc rất bực mình khi không ít đồ dùng gia đình bị cậu con trai tháo tung từng bộ phận. Không như những đứa trẻ cùng lứa khác, đồ chơi ưa thích nhất của Henry Ford chính là chiếc cưa, chiếc búa, kìm và những tô lô vít các cỡ.
Chuyện kể rằng, lần đầu tiên thấy cha có chiếc đồng hồ đeo tay, Henry như bị hút hồn vào đó. Cậu hỏi mượn cho bằng được rồi sau đó lén đem vào phòng riêng để ngắm nghía từng chi tiết bộ phận tinh xảo của chiếc đồng hồ giây cót. Đi đâu cũng thế, thấy chỗ nào có máy móc, thiết bị gì là Henry Ford đòi vào xem bằng được. Thấy xe lửa chạy được nhờ đầu máy hơi nước, Henry Ford lân la tìm hiểu và quyết tâm tự làm thử một cái tương tự.
Đã có lần Henry làm cả trường sợ hết hồn khi dám thử nghiệm một động cơ chạy hơi nước tự tạo tại sân trường. Chiếc động cơ nổ tung nhưng cậu bé Henry thì thoả mãn với sản phẩm thí nghiệm đầu đời của mình. Khi đó ông mới đang là học sinh tiểu học. Ham muốn tìm hiểu và phát minh kỹ thuật là điểm khác biệt rất lớn mà người ta dễ nhận ra ở cậu bé Henry Ford hiếu kỳ và nghịch ngợm này.
Luôn ám ảnh bởi chiếc động cơ
Sau này, lớn lên đi làm, ở đâu Henry Ford cũng làm mọi người kinh ngạc và khâm phục về sự khéo léo và tài năng kỹ thuật thần kỳ của ông. Dù làm ở một xưởng gỗ hay một xưởng cơ khí, Henry Ford luôn nghĩ đến việc phải cơ khí hoá, động cơ hoá các thiết bị máy móc. Có lẽ ông đã bị ý nghĩa của chiếc động cơ hơi nước theo đuổi từ nhỏ trong mọi nơi, mọi lúc.
Chính Henry là người đã thiết kế nên những chiếc máy cắt cỏ, máy kéo có động cơ đầu tiên. Khác với các động cơ hơi nước chạy bằng than đá của ngành xe lửa, các động cơ của Henry có thể chạy bằng củi. Vì thế nên sản phẩm của ông rất phù hợp và hữu dụng cho những người nông dân và thợ thủ công, thợ cơ khí nhỏ. Say mê tìm hiểu và khám phá, Henry cứ tiếp tục hoàn thiện dần chiếc máy cắt cỏ và chiếc máy kéo. Số lượng các chi tiết máy ngày càng nhiều hơn, giúp cho máy càng khoẻ và tiện ích hơn. Ý tưởng và mô hình của chiếc ô tô cũng được hình thành trên cơ sở đó.
Sau nhiều năm tìm tòi và thử nghiệm, vào mùa hè năm 1896, Henry Ford đã hoàn thành chiếc xe ô tô chạy hơi nước đầu tiên của mình. Cho dù chỉ chạy được với tốc độ trên 10km/giờ và không có khả năng đi lùi hay quay đầu nhưng chiếc xe thử nghiệm của Henry Ford là một kỳ tích gây chấn động dư luận lúc đó. Phải thêm hai năm nữa thì Henry Ford đã chế tạo thành công chiếc xe ô tô đơn giản nhưng có khá đầy đủ chức năng để có thể lưu hành trên đường.
Ngay lập tức, Henry Ford đã có hợp đồng đặt xe đầu tiên trong đời mình. Bưu điện thành phố Detroit đã đặt mua 4 chiếc xe để chở bưu kiện.
Trở thành nhà sản xuất xe hơi
Từ năm 1902, công ty xe hơi Ford mới được chính thức ra đời. Henry Ford đã liên kết với một doanh nghiệp chuyên kinh doanh than đá để có vốn lập công ty. Từ đó, ông bắt đầu thuê thợ để chế tạo và lắp máy chứ không tự mày mò vừa thiết kế, vừa chế tạo và lắp ráp như mấy chiếc xe đầu tiên. Đơn đặt hàng mua xe ngày càng nhiều hơn khiến Henry buộc phải nghĩ đến việc chuyên môn hoá các công đoạn sản xuất.
Nếu lúc đầu Henry Ford có thể chế tạo xe theo yêu cầu riêng của từng khách hàng thì giờ đây ông đã chuyển sang tiêu chuẩn hoá các chi tiết phụ tùng của xe. Có vậy mới phần nào đáp ứng được nhu cầu mua xe rất lớn của khách hàng. Bên cạnh tài năng kỹ thuật bẩm sinh mà trời phú cho ông, các phẩm chất của một nhà quản lý công nghiệp cũng đã bắt đầu hình thành trong con người của Henry Ford.
Henry Ford trực tiếp chịu trách nhiệm về thiết kế và điều hành sản xuất còn đối tác của ông chuyên lo về khâu bán hàng. Là một nhà kỹ thuật bẩm sinh, Henry Ford không bao giờ tự hài lòng về những chiếc ô tô của mình. Ông vẫn miệt mài say sưa với các mẫu hình ô tô với những cải tiến chất lượng. Hàng trăm, rồi hàng nghìn cải tiến đã được thực hiện trong vòng có vài năm. Những chiếc ôtô Ford ngày càng khoẻ hơn, nhanh hơn, phù hợp hơn và cả đẹp hơn đã ra đời.
Tổng cộng trong vòng hơn 5 năm có tới 8 thế hệ xe Ford khác nhau được ra đời. Trên cơ sở đó Henry Ford đã rất thành công xây dựng một tập đoàn xe hơi hiện đại bậc nhất. Hiện nay Ford vẫn là tập đoàn xe hơi đứng số 2 ở Mỹ với doanh số bán xe lên tới hàng trăm tỉ USD mỗi năm.
Quảng cáo đón khách hàng
Trong thời gian này, trên thị trường đã xuất hiện khá nhiều hãng xe ôtô, xe Ford không còn vị trí độc tôn như ngày đầu, nhất là xe hơi vẫn là quá xa xỉ với nhiều người lúc đó.
Áp lực của thị trường buộc Henry Ford phải có những tính toán chiến lược kinh doanh cụ thể. Và ông đã quyết định chọn một hướng đi táo bạo mà chưa ai làm. Xe Ford phải là một loại xe hơi bình dân, phục vụ cho mọi đối tượng. Triết lý kinh doanh đó của người sáng lập ra công ty Ford vẫn còn được duy trì đến ngày nay. Henry Ford đầu tư vào một xưởng lớn, mở rộng các dây chuyền để có thể chuyên môn hoá cao nhằm hạ giá thành xuất xưởng của xe.
Mặt khác, ông chủ động sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng để quảng cáo đưa xe ô tô Ford đến với các đối tượng bình dân. Cho đến trước lúc này nhiều người vẫn nghĩ Henry Ford chỉ là một nhà kỹ thuật tài ba. Nhưng không chỉ thế, thật bất ngờ, ông đã tỏ ra mình là một nhà kinh doanh cừ khôi với những chiêu quảng cáo tiếp thị rất độc đáo vào thời điểm đó. Nung nấu quyết tâm sản xuất thật nhiều xe, bán cho thật nhiều người, ở mọi tầng lớp đã là động cơ thúc đẩy Henry Ford phải có những sáng tạo trong kinh doanh.
Chưa bao giờ được học hay huấn luyện bài bản về các phương pháp marketing, nhưng đột nhiên trong một thời gian rất ngắn, nhà sáng chế ô tô tài hoa đã chứng tỏ mình cũng không kém xuất sắc trong bán hàng. Xưởng ô tô mở rộng chưa xong, mẫu xe bình dân mới chỉ có trên thiết kế nhưng Henry Ford đã mạnh dạn giới thiệu ra công chúng. Ông trực tiếp giới thiệu đến từng khách hàng tiềm năng. Đồng thời Henry Ford còn chủ động tổ chức rất nhiều cuộc họp báo thuyết trình sản phẩm ôtô Ford.
Tất cả những biện pháp marketing này ngày nay đều hết sức bình thường nhưng cách đây đúng 100 năm thì là một sự kiện, một ý tưởng rất táo bạo. Henry Ford liên hệ và cố tạo ra các mối quan hệ rất tốt với báo chí và giới truyền thông để quảng cáo xe hơi của mình và kết quả đạt được thì thật mỹ mãn. Khi dây chuyền xe hơi bình dân Ford bắt đầu hoạt động thì xuất xưởng xe nào là bán ngay được xe đó.
Hàng nghìn chiếc đã được tiêu thụ trong năm đầu tiên của dòng xe Ford kiểu chữ T, loại xe bình dân mới ra đời nhưng đã được đón nhận vô cùng nồng nhiệt. Cho dù chênh lệch lợi nhuận của loại xe này không cao, có thời kỳ khá thấp là đằng khác, nhưng bù lại Henry Ford “ăn” nhờ số lượng. Cũng chính vì giá cả hợp lý, chất lượng đảm bảo cùng với những chiến lược marketing tài tình mà không có dòng xe nào tồn tại lâu như loại xe này.
Tồn tại đúng hai chục năm, tổng cộng công ty xe hơi của Henry Ford đã bán được hàng trăm chiếc xe Ford kiểu chữ T với đủ màu sắc khác nhau.
Biết tìm người và giữ người
Có được đội ngũ nhân sự lành nghề, tinh thông đã khó nhưng giữ được họ lại càng khó hơn trong một môi trường cạnh tranh tự do. Vào những năm 20-30 của thế kỷ 20, ngoài Ford còn có rất nhiều hãng xe hơi mới được thành lập ở Mỹ. Vì thế việc cạnh tranh giành và giữ những nhà quản lý và nhất là đội ngũ công nhân, nhân viên giỏi là điều không dễ dàng gì.
Henry Ford ý thức được rất rõ lợi nhuận mà mình có được và do công nhân làm ra. Chính vì vậy mà ông đã tỏ ra rất chú ý đến việc xây dựng một chế độ đãi ngộ và lương thưởng phù hợp cho công nhân. Điểm đáng chú ý là Henry Ford làm điều này hoàn toàn xuất phát từ ý nghĩ của bản thân chứ chưa hẳn là sức ép từ bên ngoài. Điều này khác hẳn với quan điểm kinh doanh thu lợi nhuận tối đa của các chủ tư bản mới nổi.
Henry Ford thực ra rất chú ý tới lợi nhuận, đã kinh doanh là phải hướng tới lợi nhuận, càng nhiều càng tốt. Nhưng Henry Ford là người nhìn rất xa. Ông đã sớm linh cảm và dự báo về sự thiếu hụt trong thị trường lao động cấp cao và lành nghề. Do vậy mức lương của công nhân tại Ford có phần cao hơn đáng kể so với tại các công ty khác. Đó là chưa kể các khoản phúc lợi xã hội tự nguyện khác mà Henry Ford còn tự nguyện dành cho những người làm công cho mình.
Với triết lí kinh doanh và sử dụng người như vậy, Henry Ford đã biến mỗi vị trí làm việc tại công ty của mình trở nên danh giá. Và mỗi người công nhân tại đây đều an tâm và tự hào về công ty của mình. Bản thân Henry Ford nhờ vậy cũng có thể an tâm tiếp tục đầu tư mở rộng hệ thông sản xuất xe ô tô Ford của mình.
Nguồn: Niemtin.free.fr