Cần có tiêu chuẩn quốc gia về đô thị thông minh 

Theo ông Trần Quốc Thái, Phó cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng, qua thực tiễn phát triển ĐTTMtrên thế giới cho thấy, ĐTTM đem lại rất nhiều lợi ích thiết thực, như: Tiết kiệm chi phí vận hành, quản lý đô thị, tạo sự thuận tiện cho người dân, gia tăng các hiệu quả chỉ đạo điều hành của cơ quan quản lý. Đặc biệt, ĐTTM tạo ra sự chuyển biến quan trọng trong mối quan hệ tương tác giữa chính phủ và người dân. Ông Trần Quốc Thái cho rằng: "813 đô thị ở nước ta hiện nay đã tích lũy được kinh nghiệm trong quy hoạch định hướng tổng thể hệ thống đô thị, hoàn thiện các công cụ quản lý cũng như hình thành các mô hình đầu tư phát triển đô thị. Hiện có hơn 20/63 tỉnh, thành phố trên cả nước đã và đang xây dựng đề án, kế hoạch tổng thể phát triển ĐTTM. Các bộ, ngành cũng đang khẩn trương thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trong từng lĩnh vực chuyên ngành, như: Cung cấp dịch vụ y tế, quản lý vật tư, tài chính thông minh… Tuy nhiên, nhận thức chung của các địa phương, bộ, ngành về ĐTTM cũng như cách tiếp cận của các địa phương còn nhiều khác biệt, thiếu vắng nền tảng chung".

Ngày 1-8-2018, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam”. Đề án xác định 7 quan điểm và nguyên tắc xuyên suốt trong phát triển ĐTTM bền vững ở Việt Nam giai đoạn hiện nay. Theo đó, giai đoạn 2018-2025, ưu tiên phát triển ĐTTM theo các nội dung: Tập trung xây dựng quy hoạch ĐTTM; xây dựng và quản lý ĐTTM; cung cấp các tiện ích ĐTTM; nền tảng là hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị và hệ thống hạ tầng ICT (trong đó có cơ sở dữ liệu không gian ĐTTM và sự kết nối liên thông). Mục tiêu từ nay đến năm 2020 sẽ hoàn thành việc xây dựng hành lang cơ sở pháp lý. Từ năm 2020 sẽ tiến hành công tác chuẩn bị thí điểm ở 3 đô thị trên cả nước. Kết thúc giai đoạn 2021-2025, phấn đấu mỗi vùng kinh tế có một ĐTTM. Bộ Xây dựng được giao là cơ quan thường trực của đề án, phối hợp cùng các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện hiệu quả, đúng tiến độ các nội dung, nhiệm vụ của đề án. 

Theo ông Nguyễn Nam Hải, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ), hiện trên thế giới có khoảng 100 tiêu chuẩn xây dựng ĐTTM cùng hàng nghìn tiêu chuẩn liên quan tới các bộ phận cấu thành ĐTTM. Thời gian tới, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng sẽ tiến tới hoàn thiện tiêu chuẩn quốc gia hỗ trợ cho Đề án “Phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam”, qua đó sẽ chuẩn hóa các cơ sở hạ tầng, hệ thống nhà cửa, công trình tích hợp trong ĐTTM.

Hệ thống điều hành giao thông thông minh tại Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông đô thị Hà Nội.

 

Tập trung vào yếu tố con người

Tại Hội nghị Thượng đỉnh về ĐTTM ASOCIO 2018-Hà Nội mới đây, các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm trong phát triển ĐTTM. Được ví như thung lũng Silicon của Malaysia, khu đô thị Cyberjaya (bang Selangor) được xây dựng từ năm 1997 để trở thành ĐTTM. Theo ông Richard Ker, Trưởng nhóm Đổi mới sáng tạo và Thương mại hóa Công ty Cyberview (Cyberjaya)-một trong những công ty nhà nước của Malaysia tham gia xây dựng thành phố Cyberjaya, để xây dựng được ĐTTM, chính quyền cần có tư duy và cách làm việc như các công ty khởi nghiệp (startup). Hiểu được tầm quan trọng của startup đối với phát triển ĐTTM, thành phố Cyberjaya đã mở ra các hệ sinh thái công nghệ. Chính quyền phối hợp với các công ty cung cấp không gian làm việc chung giúp các startup không phải trả quá nhiều chi phí thuê mặt bằng. Định hướng ban đầu của các công ty khởi nghiệp này là sáng tạo ra những tiện ích từ chính nhu cầu thực tế của người dân đối với các vấn đề về giao thông, mua sắm, thương mại điện tử...

Ông Richard Ker cũng cho hay, việc phát triển nhân tài là yếu tố quan trọng để xây dựng ĐTTM. Cần thường xuyên tổ chức các cuộc thi về khoa học-công nghệ. Trẻ em ở Cyberjaya được học xây dựng ĐTTM qua các trò chơi mô phỏng. Qua đó, nuôi dưỡng đam mê của những người yêu công nghệ. Cùng với đó, cần thúc đẩy một cộng đồng thông minh, thanh toán không dùng tiền mặt, tận dụng robot tại các nơi tiếp đón, sử dụng xe không người lái…

Chia sẻ về kinh nghiệm xây dựng ĐTTM của Thụy Điển, ông Pereric Hogberg, Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam khẳng định, một ĐTTM là đô thị biết tận dụng công nghệ mới và số hóa để mang lại cuộc sống tốt nhất cho người dân và môi trường tốt nhất cho doanh nghiệp. ĐTTM phải tạo ra môi trường cho người dân thử nghiệm các ý tưởng sáng tạo của mình. Cần tăng cường đối thoại để biết được nhu cầu của người dân, thông tin các lĩnh vực mà đô thị ưu tiên và không ưu tiên phát triển. Thụy Điển thậm chí còn đưa ra chính sách hỗ trợ các gia đình mua máy tính, sản phẩm công nghệ, khuyến khích giải pháp tín dụng thông minh để công dân của mình sử dụng thành thạo công nghệ.

Đồng tình với quan điểm của Đại sứ Thụy điển Pereric Hogberg, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn FPT cho rằng, cần nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục, đào tạo, thông tin, tuyên truyền tới người dân, qua đó, mọi người đều có thể thụ hưởng những thành quả phát triển của ĐTTM, tham gia đầu tư xây dựng và giám sát, quản lý ĐTTM.

Quan tâm phát triển dữ liệu và bảo đảm an ninh mạng 

Giáo sư Makoto Yokozawa, Đại học Tokyo (Nhật Bản) cho rằng, các thành phố đều phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hạ tầng thông minh để xây dựng ĐTTM. Trong đó, một trong những khâu quan trọng của hạ tầng thông minh là việc thu thập, phân tích dữ liệu. 

Theo ông Phan Thanh Sơn, Giám đốc công nghệ Công ty TNHH Hệ thống thông tin FPT (Tập đoàn FPT), một ĐTTM được điều hành, định hướng bởi dữ liệu. Nhờ các công nghệ về dữ liệu lớn, phân tích dữ liệu kết hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo, việc vận hành ĐTTM sẽ hiệu quả hơn. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ internet vạn vật (IoT) sẽ giúp nhịp sống của đô thị được cảm nhận từ nhiều góc độ. Mỗi người dân trong ĐTTM sẽ là một cảm biến xã hội, các thông tin được gửi về từ góc nhìn, giác quan, công cụ của người dân. Những công nghệ này sẽ tạo sức bật mới cho ĐTTM.

Các chuyên gia cũng cho rằng, trong một ĐTTM được kết nối với lượng dữ liệu lớn, nếu không bảo đảm an ninh thông tin thì sẽ gây ra hậu quả rất lớn. Cần phát triển các giải pháp về an ninh mạng ngay từ khi xây dựng để bảo đảm cho sự phát triển của ĐTTM sau này.

Bài và ảnh: NGUYỄN VŨ - TRÀ MY

Nguồn: www.qdnd.vn