Từ lúc còn rất trẻ Bác đã nhận thức sâu sắc nỗi thống khổ của một dân tộc nô lệ, Người quyết tìm con đường cứu nước. Người đã nghiên cứu đầy đủ sự thất bại của các bậc tiền bối, của các phong trào yêu nước đương thời, Người quyết xuất dương tìm đường cách mạng. Người muốn tìm hiểu, nhận thức về thế giới, đặc biệt là về các nước tư bản, thực dân, tìm hiểu về các phong trào, các cuộc cách mạng thế giới trước khi làm cách mạng dân tộc.
 |
|
Chủ tịch Hồ Chí Minh chụp ảnh chung với các cháu thiếu nhi Việt Nam và quốc tế nhân dịp năm mới (1955) |
Muốn có nhận thức, phải có công cụ nhận thức, đó là ngôn ngữ. Người đến Mỹ học tiếng Mỹ để tìm hiểu cuộc đấu tranh dành độc lập của người Mỹ. Vì vậy, không phải ngẫu nhiên văn bản đầu tiên Người viện dẫn trong Tuyên ngôn độc lập là từ Tuyên ngôn độc lập của Mỹ.
Người đến nước Anh tìm hiểu về nước khởi đầu của cuộc cách mạng công nghiệp.
Ở Pháp, ngôn ngữ Pháp với Người không chỉ là để tìm hiểu mà là vũ khí để đấu tranh, chuyện người tập viết bằng tiếng Pháp là minh chứng cho sự “hành” trong học tập của Bác Hồ dầy công thế nào.
Người tiếp nhận học thuyết Lênin từ tiếng Pháp, Người tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp. Nhưng để tìm hiểu thấu đáo cuộc cách mạng vô sản ở nước Nga và học thuyết về con đường giải phóng dân tộc trong luận cương của Lênin, Người quyết định phải đến nước Nga, học và tìm hiểu từ nguyên gốc bằng tiếng Nga. Người nhận thức và tư duy hành động khoa học, tìm ra con đường cách mạng đúng đắn cho dân tộc mình. Người tuyệt đối không giáo điều. Người tránh trích dẫn luận điểm của các bậc cách mạng tiền bối trong ngoặc kép (nguyên si), mà bao giờ cũng dẫn giải giản dị, khoa học đúng với thực tiễn của đất nước mình. Vì vậy, tư tưởng nhận thức của Người được nhân dân đón nhận vì nó dễ hiểu để làm theo.
Khi đã tìm ra con đường giải phóng cho dân tộc, Người quyết định về Tổ quốc để tuyên truyền, phổ biến và tổ chức hành động. Người dừng chân lâu ở Trung Quốc, nơi đang bị nhiều nước thực dân xâu xé và cũng là nước có nhiều tổ chức cách mạng. Người tìm hiểu và gạn lọc, tiếp thu các tư tưởng tiến bộ của các tổ chức đó. Người học tiếng Trung, làm bạn với những người Trung Hoa yêu nước, tiến bộ. Người xây dựng tổ chức, tổ chức đào tạo cho các thanh niên Việt Nam được các tổ chức trong nước chọn lọc, cử sang thành lập Đảng Cộng sản của người Việt Nam.
Trong thời gian ấy Người qua Thái Lan, quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á không bị thực dân xâm lược và ở đấy có nhiều Việt kiều yêu nước, Người học tiếng Thái, truyền bá tư tưởng và tổ chức họ hành động.
Tròn 30 năm bôn ba trên con đường tìm hiểu, nhận thức, xác định rõ con đường cách mạng, Người trở về Tổ quốc để tổ chức hành động cách mạng.
Người và các đồng chí của Người về với đồng bào các dân tộc Việt Bắc. Dựa vào các cơ sở cách mạng, Người hòa vào cuộc sống của đồng bào để truyền bá tư tưởng cách mạng và xây dựng tổ chức cách mạng.
Người xác định rõ phương thức cách mạng phải đi từ tuyên truyền - nhận thức - tổ chức và hành động.
Lúc đó ở nước ta đã có tổ chức vũ trang do Đảng Cộng sản thành lập. Nhưng Người quyết định thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân với nhiệm vụ tuyên truyền cách mạng và đấu tranh vũ trang. Người trực tiếp chỉ đạo về đấu tranh vũ trang phải đánh thắng ngay từ trận đầu, lấy đó để tuyên truyền, cổ vũ đấu tranh cách mạng. Hai trận thắng ròn rã: Phay Khắt, Nà Ngần đã mở đầu cho truyền thống chiến thắng vẻ vang của Quân đội Nhân dân Việt Nam, là tiếng sấm báo hiệu cho niềm tin và ngọn lửa cách mạng sẽ bùng lên khắp cả nước cho đến ngày toàn thắng.
Hàng triệu người Việt Nam, kể cả kiều bào ta ở nước ngoài cũng đã đi từ nhận thức cách mạng do Bác tuyên truyền và nhìn rõ hành động cách mạng của Đảng, của Bác mà dấn thân vào cuộc cách mạng vĩ đại do Đảng, do Bác lãnh đạo.
Bác và Đảng ta đã xác định nhận thức về mục tiêu của cả cuộc cách mạng, đồng thời cũng xác định rõ về nhận thức mục tiêu của từng thời kỳ các mạng để có hành động cách mạng đúng đắn.
Trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, Bác và Đảng ta xác định, tuyên truyền nhận thức cho toàn Đảng, toàn quân và toàn dân về 3 thời kỳ của kháng chiến: Cầm cự, phòng ngự và tổng phản công, tránh tư tưởng nóng vội.
Trong kháng chiến chống Mỹ, Bác và Đảng ta xác định về nhận thức: “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào”.
Nhận thức và hành động là một quá trình bền bỉ, lâu dài và gian khó. Phải mất 30 năm để học - hỏi - hiểu, tìm ra con đường cách mạng giải phóng cho dân tộc và cũng phải 30 năm để tuyên truyền, tổ chức, hành động cách mạng, Bác Hồ và Đảng ta mới đưa dân tộc ta đến thắng lợi hoàn toàn, thống nhất đất nước.
Ngày nay, trong một thế giới phức tạp hơn bao giờ hết, Đảng ta đã và đang xác định từng chặng trên con đường cách mạng vừa xây dựng, vừa bảo vệ Tổ quốc không phải dễ dàng. Song điều quan trọng là phải tuyên truyền để có nhận thức đúng đắn, thống nhất về những khó khăn phức tạp ấy. Sự nghiệp cách mạng là của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta; cách mạng có tiến, có lui, song có nhận thức đúng và hành động đúng, đất nước ta, Đảng, dân tộc ta nhất định sẽ đi đến đích vinh quang.
Phép tư duy biện chứng về nhận thức và hành động mà Bác dạy chúng ta mãi mãi còn nguyên giá trị.